Darboussiero
Datura stramonium
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-di-darboun, Erbo-de-la-taupo, Castagnié-bastard, Endourmiasso, Tavanié.
Noms en français : Stramoine, Pomme épineuse.
Descripcioun :Aquelo planto se recounèis eisa emé si gròssi fueio retaiado, mai subretout si lòngui flour blanco o viouleto (meno Tatula) e si fru que sèmblon de castagno (ridoulet).
Usanço :La darboussiero, coume proun de meno de Solanaceae es uno planto empouisounanto. Ei bessai la mai dangerouso que i'ague encò nostre. S'en fau mesfisa, countèn forço alcalouïdo di proun fort que fan veni pèr un tèms fada e podon douna la mort se n'en esta pres de trop. A passa tèms servié pèr faire fugi li darboun e d'ùni se n'en servon contro li dourifoure que li babo crèbon un cop n'agué manja.
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 100 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Datura
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Escoumbre e proche dis oustau
- Ribiero
- Ermas
Estànci : Termoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Óurigino Americo
Ref. sc. : Datura stramonium L., 1753
Aliguié
Sorbus aria
Rosaceae
Àutri noum : Aligié, Aliguié rouge, Alouchié, Ariguié, Aubaliguié.
Noms en français : Alisier blanc, Alouchier.
Descripcioun :L'aliguié o aligié es un pichot aubre coumun de colo e mountagno. Li fueio soun entiero, dentado e proun blanco dessouto. Li bourroun pegon pas jamai. Li fru rouge deforo e jauno dedins soun manjadis.
Usanço :"Leis aligié fan de pigno de fruit jaune aqui, quand soun madur [...], leis auceloun òu manjon bèn acò ; es un aubre que pouò veni gros." (D. Camatte, Senès in J.-L. Domenge, EbV, op.cit.). Li fru (alijos), soun astringènt, devènon manjadis un cop a jala. A passa tèms, di tèms de carestié, lis alijo secado e mòuto, mesclado à la farino d'òrdi, servien à faire de pan.
Port : Aubre
Taio : 2 à 20 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Sorbus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 10 à 16 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai
Liò : Fourèst claro
- Faio
- Blachiero
- Roucaio
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Mediterranenco-Atlantico
Ref. sc. : Sorbus aria (L.) Crantz, 1763